Met het overlijden van Armando kwam op 1 juli een eind aan de 55-jarige vriendschap tussen Armando en Cherry Duyns. Armando’s dood kwam niet als een verrassing, in april moest Duyns zijn vriend vervangen tijdens een theatervoorstelling. Met ‘Armando vertolkt’ brengt Duyns een ingetogen ode.
Op een dag in april kreeg Cherry Duyns een telefoontje. “Met Armando, kun je mij vervangen in het theater? Ik red het niet, het wordt mij te zwaar.” Armando, de alleskunner. Schilder, schrijver, acteur, beeldhouwer, muzikant, dichter – hij voelde dat het fysiek de verkeerde kant op ging.
De 74-jarige schrijver/filmmaker Cherry Duyns had zich er al over verbaasd dat Armando weer een tournee had gepland met de Oekraïense accordeonist Oleg Lysenko. Twee jaar geleden gingen zij voor het eerst samen op pad met ‘Ik hoorde dat er geluisterd werd’, een voorstelling waarin literatuur, poëzie en muziek harmonieus in elkaar overvloeien. Duyns: “Elk optreden groeide uit tot een buitengewoon prachtige en bijzondere gebeurtenis”.
Ondanks de ambitieuze plannen voor een vervolg van die tour liep het dit jaar anders. “Armando’s gezondheid werd steeds problematischer”, vertelt Duyns. “Vooral de mobiliteit werd lastig. Toen ik hoorde dat hij weer op tournee wilde gaan, vroeg ik hem of dat wel verstandig was. Armando woonde immers in Potsdam, bij Berlijn. Maar hij wilde nog zo graag, ondanks de respectabele leeftijd van 88 jaar. Bovendien had hij het zo afgesproken met Oleg – Armando was zeer plichtsgetrouw.”
En toen kwam toch dat telefoontje. “Hij wilde niet dat de tour afgeblazen werd. Daarom vroeg hij of ik zijn plaats kon innemen. Ik heb ja gezegd, omdat ik mijn vriend wilde helpen. Oleg en ik zijn bij elkaar gaan zitten en hebben de inhoud van het programma doorgelopen. We hebben geschoven met de teksten van Armando en ik heb een eigen tekst toegevoegd. Ik wilde mijn aanwezigheid en relatie met Armando graag aan het publiek verduidelijken.”
Uiteindelijk is het bij één voorstelling gebleven. De meeste theaters annuleerden het programma toen bekend werd dat Armando niet zou meedoen. “Ik kon me dat goed voorstellen”, merkt Duyns op, “zij hadden Armando geboekt en niet mij.”
Direct na die ene voorstelling belde Duyns zijn kameraad in Potsdam op. “Ik vertelde hem hoe het die avond was gegaan. Hij vond dat geestig. Zoals gewoonlijk relativeerden we alles en namen het allemaal met een korrel zout. Hij had er vrede mee hoe het was gegaan.”
In juni reisde Duyns tweemaal af naar Potsdam. “Je zag dat het minder ging met hem. Maar we hebben nog samen naar het WK voetbal gekeken. En naar een bokswedstrijd. Armando was een liefhebber van de bokssport.” Er verschijnt een brede lach op het gezicht van Duyns. “Ik had ook het verzamelde werk van Tommy Cooper meegenomen. Daar kon hij erg om lachen.”
Armando en Cherry Duyns kenden elkaar sinds de vroege jaren zestig. Armando werkte als kunstredacteur bij het weekblad Haagse Post toen Duyns daar als jongste bediende binnenkwam. “Ik was nog geen twintig en hij midden dertig. De eerste keer dat ik hem bij de balie zag, viel hij mij al op. Wie is die man met die valse ogen, vroeg ik de secretaresse. Dat is Armando, zei ze, een heel aardige man.”
Al snel werd duidelijk dat ze bepaalde raakvlakken hadden. Ze deelden de interesse voor Duitsland, de oorlog, maar ook voor lichtere onderwerpen als het variété. Armando nam Duyns op sleeptouw door hem mee te nemen naar het Stedelijk Museum in Amsterdam voor een tentoonstelling van de schilder Francis Bacon. Er ging een wereld voor de jonge Duyns open. Later werd de beïnvloeding wederzijds, wat onder meer resulteerde in het absurdistische tv- en theaterprogramma van ‘weemoed en verlangen’: Herenleed.
Op de eerste dag van juli blies Armando zijn laatste adem uit. “De voorlaatste keer dat ik hem zag, zat ie op zijn bed. Ik bel je wel als ik dood ben, zei hij toen. Is goed, zei ik, en mocht ik niet thuis zijn, spreek dan wat in op het antwoordapparaat.”
Samen met Oleg Lysenko zal Cherry Duyns het programma ‘Armando vertolkt’ deze maand twee keer opvoeren. Een literair concert – dat lijkt Duyns een juiste omschrijving. Teksten van Armando en Duyns omlijst door Lysenko’s melancholische klanken op de bandoneon of bajan. Tot slot wordt de documentaire Der Feldzug, gemaakt door Armando en Victor Nieuwenhuijs, vertoond. Al met al zullen het bijzondere uren worden. “Rare ook”, zegt Duyns. “Bij de vorige voorstelling leefde hij nog en hadden we daarna contact. Enfin, hij zal na afloop wel even bellen. Hij heeft het beloofd.”
Cherry Duyns en Oleg Lysenko: ‘Armando vertolkt’. Gigant Apeldoorn, zondag 23/9 om 16.00 uur.